فاطمه حمدی- مدیر مسئول پایگاه خبری پی جور
مباحث اخلاقی همواره یکی از مهمترین موضوعاتی بوده است که مسولان با تکیه بر آن خواسته اند تا احکام خود را به اجرا بگذارند؛ اتفاقی که از کوچه و خیابان گرفته تا فضای مجازی همواره با زندگی مردم سر و کار داشته است.
ترتیب دادن گشت های اخلاقی در خیابان ها و فیلتر شبکه های مجازی دو مصداق مهم این حرکت است. حرکتی که ادعا می شود برای کاهش مشکلات اخلاقی در جامعه است در حالیکه هر دو در مقاطع اجرای خود نتایج عکس به همراه داشتند، چرا که عملیات ارشاد انتظامی در سال های گذشته هیچ گاه نتوانسته برخی دختران جوان را مجاب کند تا با ظاهری بیش از حد آرایش کرده پا در خیابان نگذارند. همچنین فیلتر هم نه تنها منجر به لغو عضویت افراد در این شبکه های اجتماعی نشد بلکه همین فیلترینگ نسنجیده باعث شد تا هر نوجوانی با استفاده از فیلترشکن و (وی پی ان) به این شبکه اجتماعی دسترسی داشته باشد. متاسفانه فیلتر پر طرفدارترین شبکه اجتماعی منجر شد تا فرد برای دستیابی به آن مجوز دست یابی به هر سایت دیگر را داشته باشد.
چنانچه همگان می دانیم یکی از کارکردهای خطرناک فضای مجازی، گفتگوهای اینترنتی است که روز به روز در حال افزایش است و این موضوع بیشتر اوقات فراغت نسل جوان ما را به خود اختصاص می دهد و آنها را از پرداختن به امور مفید دیگر باز میدارد. به دلیل گمنامی افراد سرگردان در این فضا، هویت های کاذب شکل می گیرد که در آشنایی و دوستی های رمانتیک مجازی اکثر اوقات موجب به بازی گرفتن احساسات و سرنوشت افراد در این فضا می شود.
البته آسیب های اینچنینی در میان دختران جوان ایرانی بیش تر مشاهده می شود که متاسفانه گاهی مواقع تاثیرات عمقی بر آینده و زندگی آنها می گذارد. از سوی دیگر، سرگرمی های مجازی موجب کاهش علاقه جوانان به مشارکت های اجتماعی شده و حتی ممکن است بر مهارت های اجتماعی آنان تاثیر منفی هم بگذارد.
حضور طولانی مدت در فضای مجازی می تواند به فرهنگ پذیری اشتباه، جامعه پذیری ناقص و تاثیرپذیری افراطی از هنجارها و ارزش های حاشیه ای در عرصه های مختلف ارتباطی و اجتماعی منجر شود بطوریکه با کاهش حضور جوان و نوجوان ما در بستر خانواده، میزان اعتماد آنها به این نهاد مهم اجتماعی کم می شود و این موضوع زنگ خطری جدی برای ارتباطات انسانی قلمداد می شود.
این در حالی است که عده ای برای جلوگیری از آسیب هایی که فضای مجازی بر جوانان و نوجوانان دارد، منع استفاده از اینترنت را توصیه می کنند اما به عقیده روانشناسان، این روش اشتباه ترین گزینه ممکن در این خصوص می باشد که می تواند به عامل تباهی آینده سازان کشور بویژه دختران جوان گردد
بدون در نظر گرفتن حاشیه های تند، می توان اذعان کرد که استفاده از فضای مجازی با برنامه ریزی اصولی و حساب شده به بستری آموزشی و فرصت تبدیل شود. فرصت هایی که در فضای مجازی است فرصت ایجاد ارتباط است. در فضای مجازی این امکان بوجود آمده تا افراد مراسم های خودشان را تبلیغ کنند،گردهمایی های خود را تبلیغ کنند و درگروه های گفتگو براساس تجربه و تخصص زمینه گفتگو را فراهم کنند یعنی بستر گفتگو بیشتر و بهتر شکل می گیرد .
فضای مجازی دنیای پیچیده ای است که گروه ها و افراد مختلف با گرایش ها، باورها و اعتقادات گوناگون در آن زندگی می کنیم و زندگی امروز ما با شبکه های اجتماعی مجازی گره خورده است. فضای مجازی و اینترنت به رغم تمام کارکردهای مفید خود، آسیب های اجتماعی خاص خود را نیز دارد که نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود به طوری که تاثیر این آسیب ها به ویژه در نسل در حال رشد کشورمان حساس تر بوده و دقت بیشتری می طلبد.
در یک نگاه گذرا می توان در کنار ویژگی هاو مزایای بسیار این فناوری، فهرستی نه چندان کوتاه از معایب و پیامدهای مخرب عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی را پیش چشم آورد. مدام می گوییم تکنولوژی با شتاب همه چیز را می بلعد، اما حواسمان نیست عصر سرعت با کودکانمان چه می کند؛ کودکانی که قرار است نسل آینده باشند و خود کودکانی را پرورش دهند. آنقدر ناآرام هستند که در مدرسه ها شاهدیم بسیاری از آنها به دلیل بیش فعالی قرص و دارو مصرف می کنند.
پدر و مادرها خوابند اما بچه ها بیدارند و دنبال سرعت و هیجان می گردند در بسیاری موارد هم رفتارهای خشن انجام می دهند و می خواهند جای قهرمان انیمیشن محبوشان باشند. در برابر این همه اتفاقات ما چه می کنیم؟ می توان گفت هیچ! اما واقعا تا چه اندازه برای بچه ها وقت می گذاریم و سعی می کنیم هدایتشان کنیم؟ واقعا وقتی نمی گذاریم. ما بچه ها را هدایت نمی کنیم آنها فقط پیش می روند و ما به عنوان بزرگترها هیچ نظارتی نداریم.
کودکان نسل جدید در پنج،شش سالگی اطلاعاتشان در حد یک آدم بیست ساله است و همه چیز را مانند یک انسان بالغ تجزیه و تحلیل می کنند. متاسفانه روابط مجازی و اینترنتی، بدون نظارت خانواده ها وارد زندگی امروز ما شده است تا جایی که آرام آرام به سمتی می رویم که دیگر کودک نداشته باشیم.
با توجه به رشد روزافزون جرایم اینترنتی و با در نظر گرفتن به این موضوع که کودکان و نوجوانان بیش از هر گروه دیگر در مقابل بعضی از این جرایم آسیب پذیر هستند، حمایت از آنان ضروری به نظر می رسد.
لذا مسولان و دست اندرکاران فرهنگی و امنیتی کشور باید خطرها و تهدید های این جرایم را جدی تلقی کنند و در راستای آگاه سای استفاده کنندگان از ینترنت، مقابله قانونی با جرایم اینترنتی و استفاده صحیح از تکنولوژی مدرن اتخاذ کنند.
و در نهایت یادآوری یک نکته: و آن این که ایجاد محدودیت در هر امر باعث حساسیت بیش تر جوان و نوجوان ما می شود لذا برای کاهش آثار مخرب فضای مجازی ابتدا باید طریقه استفاده درست از این ابزار مدرن را به آنان نشان داد که رفتار صمیمی والدین و ارایه راه کارهایی که بهترین گزینه جهت اصلاح و تربیت رفتار کودکان، نوجوانان و جوانان است بیش تر از آن که اجبازی فرزند عزیزمان را تحریک کند موجب راهنمایی و همراهی آگاهانه آنها می شد تا بتوانند در جامعه کنونی با آرامش خاطر زندگی کنند.
با این همه نکته ای که قابل تامل است و باید به آن اهمیت داد نیاز مردم به دستیابی به اطلاعات است و اینکه اگر میدانی برای کسب اخبار به آنها داده نشود میدان دیگری باز خواهد شد و شایعات به راه خواهد افتاد و در این کارزار خیلی از کسانی که به دنبال هدفی خاص هستند هم محلی برای عرض اندام پیدا خواهند کرد و البته کسانیکه فاقد قدرت تحلیل مسایل هستند ناخواسته فریب خواهند خورد. و اخبار غلط را منتشر می کنند. اما به دو نکته دیگر هم باید توجه کرد اول اینکه در پی ارتقای فرهنگ استفاده از شبکه های مجازی باشیم و دوم آنکه با توسعه فضاهای فرهنگی، تفریحی و ورزشی برای تخلیه هیجانات جوانان و نوجوانان می توان تا حد زیادی از تخلیه هیجان در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی کم کرد.
